นักดูดาว Giuseppe Petricca ได้ใช้ภาพ “supermoon” จันทรุปราคาเต็มดวงนี้ เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2558 จากหอเอนเมืองปิซ่า ประเทศอิตาลี ระยะเวลาประมาณสองนาทีก่อนที่จะเริ่มต้นของช่วงเข้าบดบังเต็มดวง
เครดิต: Giuseppe Petricca
จันทรุปราคาเต็มดวงกินเวลายาวนานที่สุดในศตวรรษที่ 21 กำลังจะมาถึงในอีก 2 สัปดาห์ข้างหน้า ช่วงระยะบดบังเต็มดวงของจันทรุปราคา “ดวงจันทร์สีเลือด” ในวันที่ 27 กรกฎาคม จะกินเวลานานถึง 1 ชั่วโมง 43 นาที ระหว่างนี้ดาวบริวารของโลก (ดวงจันทร์) จะเปลี่ยนเป็นสีแดงหรือสีน้ำตาลแดงอันงดงาม หากนับตั้งแต่เริ่มต้นจนจบเหตุการณ์บนท้องฟ้านี้จะนานเกือบสี่ชั่วโมงเลยทีเดียว
เหตุการณ์นี้จะไม่สามารถเห็นได้ในอเมริกาเหนือยกเว้นดูจากการถ่ายทอดทางเว็บไซด์ แต่นักสังเกตการณ์มองเห็นได้ถนัดเต็มตาในภาคพื้นแอฟริกา, ตะวันออกกลาง, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้และมหาสมุทรอินเดีย ในสภาพอากาศปลอดโปร่ง ตามที่นักวิทยาศาสตร์ทางจันทรคติ Noah Petro แห่ง Goddard Space Flight Center ขององค์การนาซ่าใน Greenbelt, มลรัฐ Maryland [ในรูป: คือจันทรุปราคาเต็มดวงสีเลือดที่หาดูได้ยากในปีพ.ศ. 2561]
จันทรุปราคาเต็มดวงในเดือนกรกฎาคมที่เกิดขึ้นในวันเดียวกับดาวอังคารโคจรมาอยู่ในตำแหน่งตรงกันข้าม ในขณะที่มันสว่างสุกใสที่สุดในท้องฟ้ายามค่ำคืนเดือนนี้ ดาวอังคารอยู่ในตำแหน่งใกล้โลกมากที่สุดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 หลังจากที่อยู่ในตำแหน่งตรงกันข้าม ตอนที่ดาวอังคารจะสุกสว่างที่สุดมันจะอยู่ตรงตำแหน่งที่ใกล้ที่สุดในวันที่ 31 กรกฎาคม
อะไรคือดวงจันทร์สีเลือดในวันที่ 27 กรกฎาคม ?
มันไม่เหมือนกับ สุริยุปราคา คุณไม่ต้องใช้อุปกรณ์พิเศษเพื่อสังเกตดูจันทรุปราคา ปรากฎการณ์อย่างหลังนี้เกิดขึ้นในขณะที่ดวงจันทร์โคจรผ่านเข้าสู่เงาของโลก จึงสามารถมองได้ด้วยตาเปล่า กล้องโทรทัศน์ หรือกล้องส่องทางไกลได้โดยปลอดภัย
ดวงจันทร์เปลี่ยนเป็นสีแดงเข้มหรือสีน้ำตาลแดงในระหว่างเกิดจันทรุปราคาแทนที่จะมืดสนิท นั่นเป็นเพราะว่าแสงของดวงอาทิตย์บางส่วนที่ผ่านชั้นบรรยากาศของโลกโค้งไปตามขอบของโลกและตกไปยังพื้นผิวของดวงจันทร์ อากาศของโลกกระจายแสงช่วงความยาวคลื่นที่สั้นกว่า (เช่น สีเขียว หรือสีน้ำเงิน) ที่เหลืออยู่คือแสงในช่วงคลื่นที่ยาวกว่า คือ ช่วงปลายสเปกตรัมของสีแดง
มองเห็นได้ที่ไหนและเมื่อไหร่ ?
ระยะเวลาที่เกิดจันทรุปราคาเต็มดวงนี้ มิอาจมองเห็นได้จากทวีปอเมริกาเหนือ แม้ว่าส่วนใหญ่ของซีกโลกตะวันออกจะเห็นบางส่วนหรือจันทรุปราคาทั้งหมดซึ่งจะมองเห็นได้จากทวีปแอฟริกา, ตะวันออกกลางและประเทศต่างๆ ในเอเชียกลาง จันทรุปราคาจะมองเห็นได้จากตะวันออกเฉียงใต้ของอเมริกาตอนใกล้สิ้นสุด และจากออสเตรเลียตอนกำลังจะเริ่มต้น
ระยะเวลาเกิดจันทรุปราคามากสุดจะเป็นเวลา 16.21 น. EDT (20.21 น. GMT) ในวันที่ 27 กรกฎาคม ตามที่ EarthSky.org. ระบุไว้ จันทรุปราคาเต็มดวงจะยาวนานตั้งแต่เวลา 15.30 น. ถึง 17.13 น. EDT (19.30 น. ถึง 21.13 น. GMT) บางทีก็จะเกิดขึ้นก่อนและหลังในขณะที่ดวงจันทร์อยู่ในส่วนตำแหน่งเงาบางของโลก ซึ่งเรียกว่าเงามัว รวมเวลาที่อยู่ในเงามัว จันทรุปราคาจะกินเวลานาน 3 ชั่วโมง 55 นาที
ในวันที่ 27 กรกฎาคม 2561 จันทรุปราคาเต็มดวงจะมองเห็นได้จากทวีปอเมริกาใต้, ยุโรป, แอฟริกา, เอเชียและออสเตรเลีย แผนภูมิองค์การนาซ่าโดยผู้เชี่ยวชาญด้านจันทรุปราคา Fred Espenak เผยให้เห็นรายละเอียดและทัศนวิสัยการมองเห็น “จันทรุปราคาสีเลือด”
ทำไมมันยาวนานที่สุดในศตวรรษ ?
“สิ่งที่ควบคุมระยะเวลาการเกิดจันทรุปราคา คือ ตำแหน่งของดวงจันทร์ขณะที่โคจรผ่านเงาของโลก” Petro ได้บอกกับ Space.com ว่า ส่วนที่มืดที่สุดของเงาโลกเรียกว่า “Umbra” (เงามืด) คุณสามารถมองภาพเงามืดได้เหมือนกับเป็นรูปกรวยที่ยืดขยายออกไปจากโลกในทิศทางตรงกันข้ามกับดวงอาทิตย์
“ดวงจันทร์โคจรทั้งผ่านแบบเฉียดหรือแบบผ่านตรงกลางกรวย ซึ่งการผ่านแบบตรงกลางจะมีระยะเวลาจันทรุปราคานานกว่า” เขาได้กล่าว “ครั้งนี้ ดวงจันทร์โคจรผ่านเข้ามาใกล้ศูนย์กลางกรวยนั้นและ ดังนั้นมันจึงใช้เวลานานกว่าจันทรุปราคาที่เราได้เห็นกลับมาในเดือนมกราคมเล็กน้อย”
นอกจากนี้ ดวงจันทร์จะอยู่ตรงตำแหน่งที่ไกลกว่าจากโลกไปตามวงโคจร EarthSky ได้ชี้แจงไว้ นั่นหมายความว่าดวงจันทร์จะปรากฏดวงมีขนาดเล็กกว่าเล็กน้อยในท้องฟ้า และจะใช้เวลานานกว่าเล็กน้อยเพื่อโคจรผ่านเงาของโลก
Petro เป็นนักวิทยาศาสตร์ในโครงการสำหรับองค์การนาซ่าชื่อ Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) ซึ่งทำการโคจรรอบดวงจันทร์เป็นเวลา 9 ปี เป็นที่รู้กันว่าเป็นแหล่งเก็บข้อมูลอย่างละเอียดเกี่ยวกับน้ำที่จับเป็นน้ำแข็งและถ่ายภาพความละเอียดสูงของยานอวกาศบนพื้นผิวดวงจันทร์ เพราะ LRO เป็นเครื่องมือตรวจจับที่เก่ามากแล้ว ส่วนประกอบส่วนใหญ่ (ยกเว้นเครื่องอุ่นแบตเตอรี่และส่วนประกอบของมัน) จะหยุดทำงานระหว่างเกิดอุปราคา เพื่อสำรองแบตเตอรี่พลังงานแสงอาทิตย์ของยานอวกาศ และทำให้เกิดความปลอดภัย Petro กล่าว
เมื่อไหร่จะเกิดจันทรุปราคาครั้งต่อไป ?
จันทรุปราคาครั้งต่อไปจะมองเห็นได้จากทวีปอเมริกาเหนือจะเกิดขึ้นในวันที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2562 รวมระยะเวลาที่เกิดจันทรุปราคาในวันนั้นทั้งหมดรวม 1 ชั่วโมง 2 นาที และโดยเฉพาะอย่างยิ่งจันทรุปราคาจะเอื้อให้กับผู้ชมฝั่งตะวันตก ปีนั้นจะเห็นจันทรุปราคาบางส่วนอีกด้วย ในวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 – พอดีกับการฉลองครบรอบห้าสิบปีในภารกิจที่ปล่อยยาน Apollo 11 ไปจอดบนดวงจันทร์ครั้งแรก LRO ยังคงประจำการอยู่หลังจากครบรอบ 10 ปีของการเดินทางมาถึงดวงจันทร์ ในวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2562
บันทึกผู้เขียน : หากคุณทำการถ่ายรูปหรือวีดีโอที่น่าตื่นตาตื่นใจของจันทรุปราคาเต็มดวงหรือภาพใดๆ ก็ตามที่เป็นท้องฟ้ายามค่ำคืนและต้องการจะแบ่งปันให้กับ Space.com สำหรับเรื่องราวหรือห้องแสดงนิทรรศการ ให้ส่งภาพและแสดงข้อคิดเห็นต่างๆ ไปที่ spacephotos@space.com
ที่มาบทความ : Elizabeth Howell, จาก Space.com บันทึก : เมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม 2561
สืบค้นจาก : https://www.space.com/41007-blood-moon-2018-longest-lunar-eclipse-guide.html