เมื่อมีป่าก็ต้องมีน้ำเป็นของคู่กันเสมอ เมื่อภูเขาวางตัวในแนวเหนือ-ใต้ แม่น้ำในภาคเหนือส่วนใหญ่จึงไหลในทิศทาง เหนือ-ใต้ เป็นหลัก แต่ไม่ใช่แม่น้ำทุกสายจะไหลลงแม่น้ำเจ้าพระยาเพียงอย่างเดียว โดยแม่น้ำในภาคเหนือแบ่งออกเป็น3กลุ่มดังนี้

1.กลุ่มแม่น้ำที่ไหลลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยา

• แม่น้ำปิง ต้นน้ำเกิดจากดอยถ้วย ทิวเขาแดนลาว ในอ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ ไหลลงทางใต้ บรรจบกับแม่น้ำวัง ยม น่านที่จ.นครสวรรค์
• แม่น้ำวัง ต้นน้ำเกิดจากทิวเขาขุนตาลและทิวเขาผีปันน้ำ ไหลบรรจบกันที่แม่น้ำปิง บ้านปากวัง อ.บ้านตาก จ.ตาก
• แม่น้ำยม ต้นกำเนิดจากทิวเขาผีปันน้ำทางตะวันออกเฉียงเหนือของดอนขุนยวม ในอ.ปง จ.พะเยาไหลไปบรรจบแม่น้ำน่านที่อ.ขุนแสง จ.นครสวรรค์
• แม่น้ำน่าน ต้นกำเนิดจากภูจามกับดอยขุนนานหลายในทิวเขาหลวงพระบาง ในอ.ปัว จ.น่าน แล้วไหลไปบรรจบกับแม่น้ำปิงที่ต.แควใหญ่ อ.เมือง จ.นครสวรรค์

2.กลุ่มที่ไหลลงสู่แม่น้ำโขง

• แม่น้ำรวก ต้นกำเนิดจากดอยผาเลงทางทิศใต้ของเมืองเชียงตุงในประเทศพม่า ไหลเข้าประเทศไทยรวมเข้ากับแม่สายในเขตอ.แม่สาย จ.เชียงราย เป็นเส้นกั้นเขตแดนระหว่างไทยกับพม่า และเป็นจุดที่ 3 ประเทศบรรจบกันคือ ไทย พม่า ลาว
• แม่กก ต้นกำเนิดจากภูเขาทางทิศใต้ของเมืองเชียงตุงในประเทศพม่า ไหลผ่านเมืองกก เมืองสาด แล้วไหลเข้าประเทศไทยในเขตอ.ฝาง จ.เชียงใหม่ แล้วไหลลงแม่น้ำโขงในเขตอ.เชียงแสน จ.เชียงราย
• แม่สาย ต้นกำเนิดจากภูเขาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเมืองทูมในประเทศพม่า แล้วไหลลงมาทางใต้ ส่วนหนึ่งเป็นเส้นกั้นเขตแดนระหว่างไทยกับพม่า
• แม่อิง ต้นกำเนิดจากทิวเขาผีปันน้ำ ไหลผ่านกว้านพะเยา ในเขตอ.เมทองพะเยา แล้วไหลลงสู่แม่น้ำโขงที่อ.เชียงของ จ.พะเยา
  

3.กลุ่มแม่น้ำไหลลงสู่แม่น้ำสาละวิน

• แม่น้ำปาย ต้นกำเนิดจากทิวเขาถนนธงชัย ในอ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน ไหลลงทางใต้ของแม่น้ำสาละวินในพม่า
• แม่น้ำยวม ต้นน้ำจากเขาที่อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน ไหลลงแม่น้ำเมยที่อ.แม่สะเรียง จ.แม่อ่องสอน
• แม่น้ำเมย ต้นน้ำเกิดที่โคดโพโชในประเทศพม่า แล้วไหลเป็นเส้นกั้นเขตแดนระหว่างไทยกับพม่าในอ.แม่สอดอ.สองยาง จ.ตากและอ.แม่สะเรียง .แม่ฮ่องสอน แล้วไหลเข้าประเทศพม่าลงสู่แม่น้ำสาละวิน